عطارد بسیار متفاوت از آن چیزی است که تصور می کردیم

عکس هایی که فضاپیمای "مسنجر" ناسا اخیرا از عطارد برداشته است شواهد فعالیت "گسترده" آتشفشانی بر سطح این سیاره را آشکار می کند.

این فضاپیما (Messenger) روز 14 ژانویه از فاصله 200 کیلومتری نزدیک ترین سیاره منظومه شمسی به خورشید گذشت.

کاوشگر مارینر 10 که در دهه 1970 تهیه شده بود تنها شواهد سستی از فعالیت آتشفشانی روی این سیاره فراهم کرده بود.

به علاوه در جریان ماموریت مارینر تنها 45 درصد سطح عطارد نقشه برداری شده بود؛ مسنجر تاکنون 30 درصد دیگر سطح سیاره را عکس برداری کرده است.

دکتر شان سولومون، دانشمند اصلی ماموریت مسنجر، گفت: "این پرواز به ما اجازه داد بخشی از سیاره را که هرگز توسط فضاپیماها دیده نشده بود ببینیم، و فضاپیمای کوچک ما معدن طلایی از داده های مهیج ارسال کرده است."

لوئیس پراکتر، دانشمند دیگر این ماموریت از آزمایشگاه فیزیک کاربردی در دانشگاه جانز هاپکینز در مریلند، در مورد شواهد مربوط به فعالیت آتشفشانی عطارد گفت: "فکر می کنم شک کمی در میان اعضای تیم ما هست که فعالیت آتشفشانی گسترده ای در عطارد وجود داشته است."

دانشمندان به یک حوضه آکنده از گودال ها اشاره کردند که پوشیده از مواد صاف بود که احتمالا نشانگر جاری شدن مواد آتشفشانی است.

فضاپیمای مسنجر همچنین یک نمای کوچک روی عطارد که دانشمندان "عنکبوت" نامیده اند را کشف کرد. این نما هرگز روی عطارد دیده نشده بود و چیزی شبیه به آن روی کره ماه نیز رؤیت نشده است.

"عنکبوت" در میان یک گودال بزرگ به نام "کالوریس" قرار دارد و متشکل از بیش از یک صد شیار با مصدری صاف است که به صورت شعاع هایی از کانون یک گودال 40 کیلومتری نشات می گیرند.

"مسنجر" پیش از آنکه در سال 2011 در مدار این سیاره قرار گیرد باید دو بار دیگر از کنار عطارد گذر کند.

این نخستین فضاپیمایی است که طی 33 سال گذشته از فاصله نزدیک از آن دیدن کرده است. ماموریت "مارینر 10" در مارس 1975 برای سومین بار از نزدیک عطارد گذشت.

این فضاپیمای آمریکایی در جریان گذر ماه جاری بیش از 1300 عکس تهیه کرده و رصدهای دیگری انجام داد.

تصور می شود کلیه سیارات خاکی منظومه شمسی - زمین، مریخ، عطارد و زهره - در فرآیندی مشابه به طور همزمان شکل گرفته باشند اما عطارد کمی غیرعادی است.

چگالی این سیاره چنان بالاست که بیش از دو سوم جرم آن باید از فلز آهن تشکیل شده باشد.

این سیاره همچنین آنقدر به خورشید نزدیک است که اختلاف دمای روز و شب آن در ناحیه استوایی بیش از 600 درجه است؛ و با این حال احتمال دارد آب-یخ در گودال های عمیق قطبی آن که در سایه دائمی هستند وجود داشته باشد.

منبع: بی بی سی فارسی

اخبار

یک راهپیمایی فضایی برای تعمیر موتور یکی از آرایه های خورشیدی

فضانوردان ایستگاه فضایی بین المللی فردا چهارشنبه یک راهپیمایی برای تعمیر بخشی از یک شبکه ی باطری های خورشیدی خواهند داشت. طبق خبر سایت "Space" پگی ویتسون و مهندس پرواز دن تنی قراره در یک راهپیمایی فضایی 6 ساعته موتور آرایه ی باطری های خورشیدی مورد نظر رو تعویض کنن. درباره ی این خبر اینجا بیشتر بخونید فیلمی از سیارک میهمان نزدیک زمین این فیلم روی سایت یوتوب مربوط به سیارکی است که در تنها چند روز کاملا معروف شده. این سیارک در حال عبور از نزدیک زمین(نه چندان نزدیک، جایی در ورای مدار ماه) است. توضیحات رو اینجا بخونید و فیلم رو هم اینجا ببینید.(دیدنش خالی از لطف نیست) ضمنا اگر می دونید باید کجا دنبالش بگردین، حتما برین سراغش. ستارگان در اجتماع های بزرگ بهتر شکل می گیرند! کهکشان ها هم مثل ما انسانها در کنار هم بودن رو ترجیح می دن. کهکشان ها که خودشون مجموعه های عظیمی از ستارگان هستند به گرد هم جمع می شن و خوشه های کهکشانی و گاه ابر خوشه هایی رو می سازن. طبق نتایج منتشر شده از یک بررسی جدید تلسکوپ فضایی اسپیتزر ستارگان در چنین خوشه هایی بهتر شکل می گیرند. کهکشان ها وقتی به هم نزدیک می شن دسته هایی رو می سازن. چنین خوشه هایی بسیار با شکوه هستن و دیدن رقص اونها بر اثر نیروی گرانش بینشون(البته برای دیدن چنین رقصی به صورت واقعی باید خیلی عمر کنید مثلا یک میلیارد سال) فوقالعاده است.(با توجه به اینکه هنوز کسی یک میلیارد سال عمر نکرده کامپیوتر ها محبت می کنن و برای ما این رقص رو شبیه سازی می کنن). در طی مراحلی که یک خوشه ی شکل می گیره، برخورد هایی هم به وجود می آید و بازوهای عظیمی از مواد کهکشان ها(ستارگان و سحابی ها و سیارات و ...) به سمت هم حر کت می کنن و مثل یک تار کهکشان ها رو به هم می تنند. حالا چطور در چنین محیطی ستارگان بنتر شکل می گین رو باید کامل اینجا بخونید. مقاله ی اصلی سایت ناسا رو هم ببینید. توضیحات کاملی داده. باز از هم فضا روسیه یک ماهواره ی ارتباطی جدید پرتاب می کند روسیه در حال کار روی یک ماهواره ی جدید مخابراتی است که تا اسفند ماه آماده ی پرتاب بشه. دیروز هم یک ماهواره ی مخابراتی دیگه رو از پایگاه فضایی بایکانور قزاقستان با موشک پیشران پروتون-ام پرتاب کردن. اینجا می تونید توضیح مفصلی درباره ی این خبر بخونید شتاب دهنده ی کیهانی با پیشرفت تکنولوژی، فعالیت های علمی رشد شگفت انگیزی کردن. شتاب دهنده ی ذرات ال اچ سی در سویس امروزه می تواند الکتورن ها را به انرژی های بسیار بالا برساند. آن هم در یک محیط بسته و کنترل شده. اما طبق معمول طبیعت یک گام جلو تر از ماست! ماهواره ی تحقیقاتی بررسی اشعه ی گاما منطقه ای رو در صورت فلکی مارافسای یافته که امواج بسیار پر قدرتی از اون می رسن. احتمالا در این منطقه باید یک کهکشان عظیم وجود داشته باشه که می تونه الکترون ها رو بسیار بیشتر از چیزی که در توان ماست شتاب بده و اونها رو به انرژی های بسیار بسیار بالا برسونه. توضیح کامل این خبر رو حتما اینجا بخونید. توضیحات خلاصه و ساده تری هم اینجا هست. اگر به اینترنت پرسرعت دسترسی دارین این فیلم رو هم از دست ندین. در این فیلم نشون داده می شه که منطقه ی مورد نظر چطور از لحاظ ثبت اشعه های پر انرژی گاما تغییر می کنه. تنها 6 مگابایت هست. نواختر ها، گرد و خاک نمیکنند! همه چیز رو پاک می کنن مدتی پیش در یک بررسی فرضیه ای مطرح شد که ابرنواختر ها می تونند مواد و گرد و غبار رو در فضای بین ستاره ای پخش کنن. این نتایج از بررسی یک نواختر در صورت فلکی مارافسای به دست اومده. ولی در یک تحقیق جدید تر مشخص شده که اون گرد و غباری که در حوالی ابرنواختر یافت شده هیچ ربطی بهش ندارن و قبلا اونجا بودن و ابرنواختر تنها کاری که کرده این بوده که اونها رو پاشیده تو فضا و جاروب کرده. توضیحات کامل رو اینجا پیدا می کنید ولی اگه خواستید توضیحات کوتاه تری هم اینجا هست. باز هم درباره ی سقوط ماهواره ی جاسوسی نیوساینتیست در مطلبی می گه: هیچ خطری در کار نخواهد بود باور کنید خسته شدم. چقدر خبر! این هم بگم که قراره توی ایستگاه فضایی بومرنگ پرت کنن امتحان عملکرد بومرنگ در جاذبه ی صفر در ایستگاه فضایی! بومرتگ وسیله ای است که بومیان استرالیا اون رو اختراع کردن و ازش برای شکار استفاده می کنن.درباره ی بومرنگ میگن که اگر اون رو پرتاب کنید پس از طی مسیری به جای اولش(یعنی پیش شما) بر می گرده. خب این هم شده موضوع یک آزمایش علمی. نه اشتباه نکنید موضوع از تفریح و سرگرمی فراتر هست. چیزی که مدتهاست ذهن خیلی ها رو به خودش مشغول کرده اینه که جایی که جاذبه نباشه بومرنگ چطور رفتار می که؟ باز هم بر می گرده؟ حالا قراره یک فضا نورد ژاپنی این موضوع رو در ایستگاه فضایی بین المللی آزمایش کنه. این رو هم بگم که یکی دیگه از بخش های این آزمایش پرتاب «اوریگامی» در ایستگاه فضایی است(همین هواپیمایهای کاغدی که خودمون درست می کنیم). توضیحات این خبر رو اینجا بخونید ستاره ای از ابر ماژلانی بزرگ به بیرون پرتاب شد این خبر هم بسیار جالب است. هر ستاره در مکان خاصی از کهکشان قرار داره و به دور سیاهچاله ی مرکزی کهکشانش می چرخه. در یک بررسی جدید روی کهکشان خودمان مشخص شد که همه ی ستارگان چنین وضعی ندارند(این رو قبلا هم می دونستیم). در این بررسی ستاره ای از ابرماژلانی یافت شده که به بیرون پرتاب شده. اما اینکه چطور چنین اتفاقی افتاده به کلی نا معلومه. برای مطالعه ی بیشتر این دو لینک را ببینید. مطلب اول ، مطلب دوم خب آخرین خبر هم از مریخ آیا بادهای مریخی همچنان سطح آن را فرسایش می دهند؟ این هم خبر ویژه اتمسفر میریخ بسیار باریک و رقیق است. تقریبا یک صدم اتمسفر زمین قطر داره ولی با این حال پدیده های شگفتی رو در خودش جای داده. تازگی ها ابرهایی در آسمان مریخ دیده شد(فارسی) و طوفانهای عظیمی هم روی سیاره وجود دارن(فارسی) مثل طوفانی که مریخ نوردهای روح و فرصت رو در مخمصه انداخته بود(فارسی). اینجا روی زمین، آب و باد و حرکت های تکتونیکی زمین(حرکت صفحات پوسته ی زمین در طی سالیان دراز) باعث فرسایش کره ی خاکی ما می شن، ولی در مریخ از این سه عامل تنها هوا و باد وجود دارن. آیا باد های مریخ باعث فرسایش سیاره می شوند؟ دانشمندان امیدوارند که با فرسایش مریخی، خاک و شن سطح سیاره کنار برود تا بتوان به بررسی سطح زیرین خاک هم پرداخت.(گرچه باید بادهای بسیار قدرتمندی باشند) در تصاویری که مدارگرد اکتشافی مریخ که با دوربین با کیفیت بالای خود گرفته و ارسال کرده مناطق زیادی دیده می شوند که فرسایش آنها را تغییر داده است. تصویر بالا نمونه ای از این تصاویر است که با سپری شدن زمان، خاک و شن دهانه های برخوردی را پر کرده اند و روی آنها را پوشانده اند. دو دهانه ی برخوردی بزرگ و چندین دهانه ی کوچکتر به وضوح در تصویر مشخصند. برای مطالعه ی بیشتر مطلب ناسا را ببینید. مجله ی نجوم هم در سری برنامه های علمی آموزشی خود، پنجشنبه، 11 بهمن برنامه ای در فرهنگ سرای ابن سینا با موضوع حیات در مریخ دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره ی این برنامه اینجا را ببینید.

نقاشی یک خورشیدگرفتگی کامل از قرن

آیا این نقاشی اولین تصویر از خورشید گرفتگی کلی است؟ برخی مورخین بر این عقیده اند. نقاشی بالا در سال 1735 توسط «کاسموس دمیان اسام» Cosmas Damian Asam یک نقاش و معمار معروف آلمانی تکمیل شده است. نقاشی تنها تصویری از یک خورشیدگرفتگی کلی نیست، تاج خورشید هم در تصویر دیده می شود و حلقه ی الماس هم که از درخشش نور خورشید از روزنه ی بین خورشید و کوه های ماه به وجود می آید. افرادی که این پدیه ها را در نقاشی شناسایی کرده اند، اس تی بندیکت (St. Benedict)، روبرتو السون (Roberta J. M. Olson) و جی پاساچوف (Jay Pasachoff) بودند. این افراد احتمال می دهند که «اسام» خودش شاهد چنین پدیده هایی بوده و احتمال دارد یکی یا تمام خورشید گرفتگی های کلی آن سالها را در 1706، 1724 و 1733 دیده باشد. بسیاری از دانسته های درباره ی جهان نجوم در هزاره ی اخیر شناخته شدند. نقاشی اسام هم اکنون در دیر ولتنبورگ (Weltenburg) در باواریا ی آلمان نگهداری می شود. نقاشی از: Cosmas Damian Asam; عکس: Jay Pasachoff:

برخوردی با زمین در پیش است

عکس مربوط به سقوزط ایستگاه فضایی میر است

بعد از اینکه همه منتظر برخوردی با مریخ بودن و نگرانی هایی که نزدیک شدن سیارکی میمهان به زمین به بار آورد اینبار یک اتفاق جدید در پیش است. برخوردی با زمین! و اینبار نه یک جرم فضایی که یک ساخته ی دست بشر. همانطور که در پست قبلی در مرور خبر ها گفتم یک ماهواره ی جاسوسی ایالات متحده با وزن بیش از 3 تن داره به سمت زمین می آد. البته اینطور نیست که این ماهواره ی سنگین ناگهان و روی خط مستقیم به سمت زمین بیاد. ماهواره در مدار خود در حال چرخش بود که نیروی محرکه ی خود را از دست داد(دلیل این موضوع معلوم نیست چون مقامات رسمی اطلاعات زیادی درباره ی ماهواره منتشر نکردن) و حالا آرام آرام شعاع مدار اون کوچکتر می شه تا زمانی که روی زمین سقوط کند. می دانیم ماهواره ای با این وزن می تواند در جو سوخته و بخشی از آن هم به سطح برسد. پس قطعا برخوردی با زمین روی خواهد داد ولی دقیقا نمی دانیم کجا. احتمال می ره که همراه ماهواره موادی سمی و خطرناک وجود داشته باشند که باز هم به دلیل نبود گزارش رسمی نمی شه در این مورد هم مطمئن بود. احتمالا این ماهواره در اسفند ماه به زمین برخورد می کنه. این موضوع برای سازمان های امنیتی و تکنولوژیک امریکا هم بسیار بد خواهد بود چراکه احتمال سقوط ماهواره در هر جایی هست و با بررسی بازمانده ی ماهواره می توان به تکنولوژی ساخت آن پی برد که با توجه به اینکه یک ماهواره ی جاسوسی است بعید است امریکا اجازه ی برخوردی چنین کنترل نشده را بدهد. احتمالا با انجام اقداماتی جلوی چنین اتفاقی را خواهد گرفت. بی بی سی هم در این باره نوشته است:

یک ماهواره بزرگ جاسوسی آمریکا از کنترل خارج شده و آنطور که منابع دولتی می گویند احتمال دارد اواخر ماه فوریه و یا اوایل ماه مارس با زمین برخورد کند. مقاماتی که حاضر به افشای نام خود نشدند گفته اند این ماهواره قدرت و نیروی محرکه خود را از دست داده و ممکن است حاوی مواد مضری باشد. یک سخنگو گفته است ظرف سالیان گذشته "تعداد زیادی" ماهواره از مدار خارج شده اند و با زمین برخورد کرده اند بدون اینکه آسیبی در بر داشته باشند." گوردون جاندرو، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا گفت:" ما در حال بررسی گزینه های پیش رو هستیم تا آسیب های احتمالی ناشی از برخورد این ماهواره را کاهش دهیم."

در انتظار دیدار کاوشگر سپیده دم و سرس

این عکس از سرس را تلسکوپ فضایی هابل در سال 2004 گرفته است

اما این تصویر متحرک هم از کنار هم گذاشته شدن 20 عکس تلسکوپ فضایی هابل از وستا به دست آمده. هابل در 24 اردی بهشت امسال هم نگاهی 5 ساعته به وستا انداخت و تقریبا گردش کامل سیارک را به دور خود ثبت کرد.

تصاویر نشان می دهند که وستا با شکل غیر کروی اش در بیشترین نقاط قطری حدود 530 کیلومتر دارد ولی در قطر آن از قطبی به قطب دیگر کمتر است، 464 کیلومتر. کاوشگر سپیده دم ناسا مدتی پیش به سوی سرس و وستا حرکت کرد. با رسیدن «سپیده دم» به این دو عضو کمربند سیارک ها اطلاعات ما درباره ی آنها متحول خواهد شد. سپیده دم هم اکنون کجاست؟ در تصویر زیر مکان فعلی سپیده دم را در منظومه می بینید.

مروری بر اخبار نجومی چند روز اخیر

سیارکی به دیدار زمین می آید- اولین عکس ها از این سیارک حتما در سایت مجله ی نجوم خواندید که «سیارکی به دیدار زمین می آید» خب اینجا اولین عکس های این سیارک رو هم ببینید. گرچه خیلی ساده هستن و بدون جزئیات ولی باز ببینید. جالبه سقوط ماهواره ی جاسوسی سایت spsce خبر داده یک ماهواره ی جاسوسی در حال سقوط هست و احتمال میره تا چند ماه آینده با عوض شدن مدارش کاملا سقوط کنه. حادثه ی مشابه ی هم سال 2002 برای یک ماهواره ی علمی اتفاق افتاده بود که در اون یک ماهواره ی 7000پوندی در خلیج فارس سقوط کرده بود(حداقل دانشمندان که اینطور فکر می کنند). مطالب بیشتر درباره ی این خبر رو اینجا بخونید. کشتی فضایی 2 بلاگ نویس های سایت معروف livescience تصاویری از مدل «کشتی فضایی 2» منتشر کردن و اینطور که معلومه این فضا پیما خیلی به مدل های هواپیماهای امروزی و سشاتل نزدیکتر هست. عکس های مربوط به این خبر رو اینجا ببینید و بیشتر درباره ی این فضا پیمای بخونید درباره ی طوفانهای مشتری حتی با یک تلسکوپ کوچک هم می توان به راحتی طوفانهای مشتری رو دید. نوارهای رنگی که سیاره رو فرا گرفتن. این غول گازی همچنان شگفتی سازه و در یک بررسی جدید معلوم شده که طوفانهاش بسیار پرقدرت تر و سریعتر از اون چیزی هستن که قبلا تصور می شده. درباره ی این خبر اینجا و اینجا می تونید مطالبی رو ببینید و حتما سایت مجله ی نجوم رو هم مد نظر داشته باشید احتمالا تا یکی دو روز آینده توضیحاتی در این باره بده(شایدم نده من از کجا بدونم؟) اینجا عکسی از انسان گونه ها روی مریخ! جدا باور نکردنیه خب اینطور که معلومه ذهن پریشان و توهم گرای عده ایی باز یه شایعه ی زیبا رو پدید آورده و دهن به دهن چرخونده. به تازگی عده ای معتقد شدن که یکی از مریخ نوردهای دوقلو عکسی گرفته و در اون تصویر انسان یا انسان نمایی افتاده و بعد ناسا بخاطر مسائل امنیت ملی اون عکس رو روتوش کرده و تصویر انسان رو حذف کرده. با خوندن این خبر یاد کاریکاتور تصویری جالبی افتادم که «آدم مریخی ها»! جلوی مریخ نورد رو گرفتن و پلاکارد به دست داد می زنن "یانکی برو خونه" یا یکی دیگه که دو تا آدم مریخی جلوی مریخ نوردها رو با تصاویری از دشت های خشک پوشوندن تا اونا از این دشتهای خشک عکس بگیرن و بعد خودشون پشت این نقاشی ها در شهرهای بزرگی زدنگی می کنن. ببینید که چقدر خرافات و توهمات علمی برای مردم و رسانه ها شیرینه و چقدر مورد استقبال قرار می گیرن. سایت Bad Astronomy مطلبی در این باره داره که حتما ببینید این رو هم بگم که این تصویر بالا بخشی از عکس هست که این افراد مدعی شدن یک انسان یا انسان نما است. این یکی از صخره هایی است که در عکس های مریخ نورد بوده و با دیدن عکس بزرگ خواهید دید که چقدر کوچک هست . جدا باید احسنت گفت بر این ذهن های توهم گرا و هوشمند. توضیح کاملی در این باره را اینجا در سایت Universetoday ببینید از اینها هم که بگذریم این تصویر زیبا هم توجه سایت Universetoday رو جلب کرده. یک پانارومای زیبا از مریخ. اینجا ببینیدش بگردین ببینید انسانی تو یانی عکس پیدا نمی کنید؟

هلال عطارد (رنگی)

افق های عطارد در مرز دوگانه ی روز و شب(فارسی) و هلالی که سطح روشن سیاره پدید آورده است. این تصویر را کاوشگر منسجر در هفته ی پیش در اولین برخورد نزدیک خود با عطارد تهیه کرد. رنگ ها در این عکس قابل توجه از پردازش داده های فیلتر های فرو سرخ، سرخ و بنفش به دست آمده که شدت رنگ را افزایش داده است. این شدت رنگ در پهنه ی سطح پر از دهانه ی عطارد دیده نمی شود. در این تصویر به نظر می رسد موادی آبی رنگ اطراف دهانه ها را فرا گرفته اند که در مقایسه با رنگ قهوه ای زمینه ی گودال تضاد رنگی به وجود آورده اند. عطارد قطری معادل 4880 کیلومتر دارد و این تصویر گستره ای 10 کیلو متری از عوارض سطحی آن را نشان می دهد.

عکس: MESSENGER, NASA, JHU APL, CIW

سایت مجله ی نجوم، آسمان از اخبار پیشی گرفت

سایت نجوم را ببینید

در سایت مجله ی نجوم بخش های مختلفی وجود دارد که معروفترین و پر بیننده ترین بخش آن، بخش اخبار است. گردانندگان این سایت سیاست خود را بر ترجمه ی اختصاصی خبر قرار داده اند و اخبار را بدون ویرایش نوشتاری و علمی دقیق روی سایت منتشر نمی کنند. پوریا ناظمی و بابک امین تفرشی به همراه آروین صداقت کیش، خانم آیرین شیوایی و پیمان اکبرنیا ویراستاران سایت هسنتد و مطالب را کنترل می کنند. به همین دلیل کیفیت کار سایت بالا است و می توان به اخبار آن اطمینان کرد. از طرفی محمد جواد ترابی بخش اخبار را در اختیار دارد و خبرها را برای انتشار روی سایت انتخاب می کند. مترجمان و همکاران بسیاری هم در ترجمه و تهیه ی مطلب و خبر برای سایت دخیلند از جمله ی این افراد می توان به محمدجواد ترابی، پیمان اکبرنیا، ایلیا تیموری، حامد پور خرسندی، بابک سلطانی، امير حسام صلواتي، شیوا نیسانی، احسان مهرجو، الهام شریفی، بهزاد هوشمند، معصومه اسکندري، کامبيز خالقي، آذر محمد آبادي و خیلی های دیگر اشاره کرد. ولی چرا امروز درباره ی سایت مجله ی نجوم صحبت می کنم؟ عرض می کنم اکثر افرادی که به طور مرتب به سایت نجوم سر می زنند برای کسب اخبار جدید به سراغ آن می روند ولی هفته ی گذشته بخش آسمان سایت نجوم از بخش اخبار پیشی گرفت و با داشتن سه مطلب در صفحه ی اصلی تمام مطالب اولیه ی سایت را مطالب رصدی فرا گرفتند. مطالب اخیر آسمان و بسیاری از مطالب پیشین را خسرو جعفری زاد نوشته است. آقای جعفری زاد در سایت خودش هم زیاد به موضوعات رصدی می پردازه. (آسمان شب ایران) بسیار جای خوشحالی دارد. یکی از موضوعاتی که شخصا ترجیح می دهم از سایت معتبری مثل سایت نجوم دریافت کنم اخبار رصد و رخداد های آسمان است. امیدوارم تلاش این دوستان به همین قدرت ادامه یابد و بخش رصدی سایت روز به روز تقویت شود. سایت مجله ی نجوم سه بخش دارد اخبار آسمان ماهنامه همچنین زیر مجموعه هایی ته هم در صفحه ی اول دیده می شوند مثل: عکس هفته، که الان عکس احسان رستمی عزیز رو انتخاب کردن. عکسی از دهانه های ماه. و عکس روز نجوم که نسخه ی فارسی APOD است و به عنوان یکی از شاخه های آزاد سایت اینجا قابل دسترسی است. بین خودمان بماند به زودی این سایت تغییراتی هم خواهد کرد

افق عطارد از دید مسنجر

پرواز بر فراز عطارد چگونه است؟ این تجربه ای است که کاوشگر «مسنجر» ناسا در طی اولین پرواز کم ارتفاع خود از فراز عطارد کسب کرد. دنیایی ماه گونه و غریب و نزدیک ترین سیاره ی منظومه به خورشید. تصویر فوق ، نمایی است از لبه های عطارد از دید کاوشگر مسنجر زمانی که در فاصله ی یک و نیم برابر قطر زمین از سیاره قرار داشت. در عکس دنیای سوزان و خشک عطارد دیده می شود و دهانه های برخوردی بسیاری که روی آن وجود دارد. طول سایه ی این دهانه ها و پستی بلندی ها از طول سایه ی عوارض مشابه روی ماه به مراتب کمتر است. این در حالی است که به طور نسبی جاذبه ی قوی عطارد باعث به وجود آمدن دهانه هایی مسطح با دیواره های بلند شه است. مسنجر تا کنون 1000 عکس از عطارد گرفته که برای بررسی آنها را به زمین فرستاد تا سیاره شناسان بررسی های علمی را روی آنها انجام دهند. طبق برنامه ریزی ها، کاوشگر مسنجر تا سال 2011 که از منطقه ی امن خود خارج شود و در مدار قرار گیرد دو بار دیگر هم به گرد عطارد خواهد گشت .

قلعه ای در آسمان پرستاره

خوشه ی پروین(فارسی)؛ خوشه ی ستاره ای زیبا در آسمان، که درست بالای درخت و برج قلعه ی قرون وسطایی در آسمان دیده می شود. این نمای تماشایی مربوط به طرح زمین در شب است که اوایل این ماه میلادی از آسمان پرستاره گرفته شده و در آن ستاره ی پرنور الدبران هم زیر خوشه ی پروین(هفت خواهران) دیده می شود. همچنین ابر کوچک و کم نور و محوی هم در طرف دیگر تقریبا در مرکز تصویر، کمی بالاتر دیده می شود که دنباله دار هولمز(فارسی) است. قلعه ی شبی پرستاره، شاید نام مناسبی برای این قلعه ی قرون وسطایی باشد که در پس زمینه ی عکس آرمیده. ولی نام سنتی آن «قلعه ی موربای»(Mörby Castle) است که در شمال استکهلم، نزدیک دریاچه ی «اسکدویکن» (Skedviken) در ایالت «نورتالژه»ی(Norrtälje) سوئد قرار دارد. عکس: P-M Hedén

طرح زمین در شب یکی از طرح های وابسته به انجمن جهانی نجوم(IAU) که سرپرستی آن را بابک امین تفرشی، منجم پرتلاش و شناخته شده ی کشورمان بر عهده دارد. سایت رسمی این طرح را ببینید.

سحابی پیله در دید تلسکوپ امریکایی-کانادایی

.

رنگ سحابی پیله ی ابریشم از کجا آمده؟ سحابی پیله با شماره ی 5146 در لیست IC دسته بندی شده است و ابری است زیبا در فاصله ی 4000 سال نوری از ما که در صورت فلکی قو(دجاجه) جای گرفته است. درون سحابی پیله ی ابریشم، یک خوشه ی ستاره ای باز در حال شکل گیری است. مانند سایر زایشگاه های ستاره ای، در سحابی پیله، سحابی نشری قرمز، سحابی های آبی بازتابی و سحابی های جذبی تیره دیده می شوند. این ابرهای مختلف آمیزه ای از رنگ ها را در این تصویر پدید آورده، که تلسکوپ کانادایی-فرانسوی(CFHT) در جزایر هاوایی امریکا به تازگی آن را ثبت کرده است. با توجه به گمانه زنی های اخیر که بر حسب اندازه گیری های جدیدد هستند ستاره ی پرجرم سمت چپ تصویر در حال ایجاد حفره ای در ابر ملکولی اطراف خود است و با جذب مواد آن آنها را برانگیخته می کند. صد هزار سال پیش هم ستاره ی دیگری در این محدوده شکل گرفته که هم اکنون بخش اعظم انرژی سحابی های نشری و نور بازتابیده شده ی سحابی های بازتابی را تامین می کند. عکس: Jean-Charles Cuillandre (CFHT), Hawaiian Starlight, CFHT

ماه و عطارد در غروب خورشید

این عکس چهارشنبه ی گذشته، حوالی غروب از آسمان غربی تهیه شده است و هلال باریک ماه را نشان می دهد. مسلما ماه زمانی که در فاز هلالی است نمی تواند فاصله ی چندان زیادی با خورشید در آسمان داشته باشد. همچنین عطارد هم سیاره ای است که در آسمان زمین همواره نزدیک خورشید دیده می شود. در بخش پایین و سمت راست هلال ماه در درخشش نارنجی رنگ امتداد افق می توانید آن را ببینید. به خاطر نور شدید خورشید در پی زمینه ی آسمان، بیشتر اوقات دیدن عطارد حتی برای لحظه ای کوتاه هم بسیار مشکل است ولی زمانی که سیاره در بیشترین فاصله ی زاویه ای خود تا خورشید قرار می گیرد اوضاع بهتر می شود که هم اکنون عطارد به بیشترین کشیدگی زاویه ای خود نزدیک است. دوشنبه، 24دی کاوشگر مسنجر ناسا تصاویری با کیفیت بالا را از عطارد تهیه می کند چراکه اولین پرواز در ارتفاع کم را بر فراز آن خواهد داشت.

آکیرا فوجی؛ عکاس نجومی

این اولین بار نیست که این جمله رو می گم ولی باور کنید که حقیقت داره. توی وب آدم چیزهایی میبینه که نمی تونه براشون رو بلاگ پست نده. باور نمی کنید!؟ خب پس با آقای آکیرا فوجی آشنا بشید. با خودشون هم که البته نه با عکس هاشون....اولین بار در سایت مجله ی «اسکای اند تلسکوپ» عکس های آقای فوجی رو دیدم و الان وقتی به اونها نگاه می کنم با خودم می گم آیا جدا ما حق داریم اسم خودمون رو عکاس نجومی بذاریم؟ یعنی جدا چنین چیزی درسته؟ من خودم عکاس نیستم ولی دوستانم کم عکس نمی گیرن. جدا عکس هایی که ما(تقریبا همه ی ما) می گیریم در حد حتی یکی از این عکس های آقای فوجی نیست. واقعا تصاویر زیبایی رو خلق می کنه. یک بحث قدیمی: نمی خوام وارد حاشیه بشم ولی فرض کنید آکیرا فوجی عکاس نجومی باشه و مونتاژ گرهای وطنی هم عکاس نجومی باشن. جدا این توهین نیست؟ عکس های زیبای آقای فوجی را اینجا ببینید و لذت ببیرید. مهارت و دقت و شفایت در عکس ها خودش رو کاملا نشون میده. نمی دونم چطور اینطور قطبی می کنه پایه ی دوربینشو. انگار نه انگار که آسمون داره می چرخه...

آرشیوی از عکس های آکیرا فوجی

پوستر و کاتالوگ برای شب یوری

در ادامه ی مطلبی که چند روز پیش نوشته بودم، یک کاتالوگ و پوستر بعلاوه ی پوستر راهنمایی مراجعین رو برای شب یوری می ذارم که دانلود کنید. ضمناً علاوه بر اینکه همینجا درباره ی شب یوری می نویسم می توانید آرشیو تمام فایل هایی که براتون می ذارم رو اینجا یکجا ببینید و هر وقت نیاز داشتین بگیرین. لطفا این موضوع رو به گوش دیگران هم برسونید.

آرشیو کامل همه ی چیزهایی که می توانید رایگان دانلود . اگر شما هم برای شب یوری چیزی دارید که همه می توانند از آن استفاده کنند بگویید تا در این لیست قرار گیرد

پوستر فارسی شب یوری

کاتالوگ شب یوری به فارسی

دیدن نمونه برای خواندن متن

به جای تیتر و نام موسسه ی ستاره شناسی روجا نام گروه یا موسسه ی خود را قرار دهید

دانلود نمونه ی مخصوص چاپ

صفحه ی رو | صفحه ی پشت

پوستر راهنمایی مراجعین در سه جهت

دانلود: چپ ، راست ، مستقیم

اولین سیاره ی فراخورشیدی در کنار یک ستاره ی تازه متولد شده یافت شد!

دیروز حدود ساعت 5 به وقت ایران، نیو ساینتیست خبری را روی خروجی سایت خود قرار داد که معلوم بود به سرعت همه گیر خواهد شد.

اولین سیاره ی فراخورشیدی در کنار یک ستاره ی تازه متولد شده یافت شد! شاید تیتر خبر کمی طولانی یا گیج کننده باشد. ولی اصل خبر از این قرار است که برای اولین بار در دیسک موادی که حول ستاره های در حال تولد می گردند یک سیاره کشف شده است. ستاره گان در ابرهای عظیمی شکل می گیرند که بیش از 90 درصد آن هیدروژن است.

یک سحابی، محل تولد ستارگان که از ابرهای عظیمی شکل یافته که بیشتر آن از هیدروژن است

در طی فرایند شکل گیری ستاره، گاز و غبار اطراف، هسته ی مرکزی ستاره ی در حال تولد(جنین ستاره !) را فرا می گیرند و شروع به گردش به دور آن می کنند و به شکل یک صفحه پیرامون آن را فرا می گیرند و از این صفحه سیارات متولد می شوند. در واقع این همان اتفاقی بوده که برای منظومه ی خودمان هم روی داده و زمین و سایر سیارات منظومه ی شمسی به همین صورت شکل گرفته اند.

دیسکی از مواد که پیرامون یک ستاره ی جوان را فرا گرفته اند

در گذشته تصور می شد که تشکیل سیارات از این دیسک زمان زیادی می برد اما یافته های اخیر نشان می دهد که زمانی چندان طولانی برای شکل گرفتن سیارات از این دیسک نیاز نیست. در بررسی جدید سیاره ای در کنار ستاره ی جوانی یافت شده که تنها ده میلیون سال از تشکیل آن می گذرد (!) و این نشان می دهد در چنین زمانم کوتاهی هم سیارات می توانند شکل بگیرند.

نمونه ای از ستارگان جوان شکل گرفته در سحابی ها

ستاره ی درون غبار گازی، ستاره ای جوان است که احتمال وجود سیاره ای در کنار آن می رود.

شب یوری؛ چرا همیشه در دقیقه ی نود!؟

شب یوری؛ چرا همیشه در دقیقه ی نود!؟ .

یوری گاگارین اولین انسانی بود که به فضا رفت. گاگارین در سال 1934 در اتحاد جماهیر شوروی متولد شد و در سال 1960 به همراه هجده نفر دیگر به عنوان فضانوردان سازمان فضایی شوروی انتخاب شد و در نهایت در سال پس از گذراندن آزمون های بسیار به عنوان اولین انسان به فضا رفت. به افتخار پرواز انسان به فضا و گذشتن از مرزهای زمین، هر ساله در کشور های زیادی مراسم شب یوری برگزار می شود و در این مراسم به تشریح پراوز گاگارین، توضیح پیرامون تاریخچه ی فضا و ماموریت های فضایی و مطالبی مرتبط با فضا و پرواز گاگارین برای علاقه مندان(خصوصا عامه ی مردم) پرداخته می شود. چند سالی است که شب یوری در ایران هم برگزارکنندگان و طرفداران خاص خود را پیدا کرده و چراغ ایران در سایت جهانی این مراسم روشن است. یادم هست که اولین بار این مراسم در رصدخانه ی زعفرانیه تهران برگزار شد و سال بعد ما هم(در گروه نجوم روجا) به این قافله پیوستیم. برنامه های ما در سال اول بسیار ساده بودند(و متاسفانه در اغلب گروه های نجومی برنامه های عمومی با چارچوبی خاص، ثابت و ساده باقی می مانند) بیش از 100 نفر را برای شام به کمسیون امور بانوان استانداری گیلان دعوت کردیم که آن زمان مکانی بود برای NGOها ی گیلانی. از گروه های محیط زیست و صلح و زنان و هنری و غیره و غیره آمدند و البته نجومی های چند شهر دیگر استان و در کنار هم از گاگارین صحبت کردیم از فضا و فضانوردی گفتیم. با این حال به خوبی یادم هست که تعداد افرادی که در برگزاری جشن این شب همت کردند بیش از انگشتان دست نبود و آن هم تنها در یک هفته مانده به شب یوری! مثالی که زدم مربوط به خودمان بود با موسسه ی شناخته شده مان که از لحاظ کیفیت کاری همه ما را می شناسند. آن شب، مراسم اصلا بد برگزار نشد. به عکس بسیار خوب هم بود ولی مشکل اینجاست که همیشه وضع به این منوال نمی ماند. کوچکترین مشکلی(مثلا تهیه ی مکان مناسب) می تواند همه ی کارها را خراب کند و چند روز فرصت بسیار کمی است برای جبران این گونه مشکلات است. این روالی است که بسیاری از گروه های نجومی در پیش گرفته اندا. نگاهی به این صفحه بندازید تا ببینید هنوز که سه ماه به برگزاری این مراسم مانده چند گروه برنامه های خود را اعلام کرده اند و در حال تدارک برای برگزاری جشن های خود هستند. با این حساب آیا وقت آن نرسیده که ما هم از همین الان تصمیم خود را بگیریم و شروع کنیم؟ من از همین الان تصمیم را رگفته ام. در رشت امسال شب یوری متفاوتی خواهیم داشت. چراکه از امروز شروع به برنامه ریزی می کنیم. سعی خواهم کرد این ایده را با کمیته ی اجرایی باشگاه نجوم مطرح کنم و همه با هم کار کنیم. شروع کنید امروز گرچه دیر نیست ولی خیلی زود هم نیست.

این هم پوستری درباره ی شب یوری اگر نیاز داشتید می توانید نسخه ی چاپی آن را با ابعاد بزرگ از اینجا بگیرید. سعی می کنم اقلام دیگری هم آماده کنم.

فعلا تا بعد.

اگر وبلاگی دارید برای شب یوری تبلیغ کنید. درباره ی یوری گاگارین بیشتر بدانید(ویکی فارسی)