زحل، ناجی دیون

چرا یک بخش «دیون» دهانه های برخوردی بیشتری از طرف دیگر آن دارد؟ برای جواب به این سوال نخست بهتر است بدانیم که دیون هم مانند ماه زمین، همواره طرفش به سمت زحل است. یعنی همواره یک طرف دیون را می توان از روی زحل دید. زمانی این اتفاق می افتد که مدت زمان گردش قمر به دور سیاره ی مادر با مدت زمان گردش آن به دور خود برابر باشد، بنابر این همیشه تنها یک جهت آن به سوی سیاره ی مادر قرار می گیرد. آن قسمت دیون که به سمت زحل است به شکل معنی داری تعداد دهانه های برخوردی کمتری دارد. خب نگاهی دقیقتر به موضوع بیاندازیم. اینکه همواره یک سمت قمر به سمت سیاره ی مادر است می توانند به ما این را بگوید که اگر جرمی خارجی وارد منطقه ی سیاره و قمرش شود و احتمال داشته باشد که به قمر برخورد کند می تواند دو مسیر را برای برخورد طی کند. یا انتهای مسیر بایستی طوری باشد که آن سمت را هدف بگیرد که همیشه پشت به سیاره ی مادر است یا آنکه باید مسیری را پیش بگیرد که به بخش مورد بحث ما برخورد کند یعنی آنکه همیشه به سوی سیاره ی مادر است. برای آنکه شهاب سنگ ما به پشت قمر (که رو به فضا ی بیرون است) برخورد کند، مشکلی نخواهد داشت، وارد میدان جاذبه ی قمر می شود و هر چه سریعتر و پر قدرت تر به قمر برخورد می کند. اما اگر بخواهد به آن طرف برخورد کند چه؟ در این میان سیاره ی مادر نقش ناجی را بازی می کند و با جاذبه ی قوی خود شهاب سنگ را از مسیر خود منحرف کرده و به سمت خود می کشد. آنگاه است که شهابسنگ بجای برخورد با قمر به سمت سیاره ی مادر رفته و به آن برخورد می کند. یعنی سیاره، ناجی آن سمت قمر که همواره به سمت سیاره است؛ می شود و خطر برخورد ها را برای آن کم می کند. به همین سبب تعداد دهانه های برخوردی دیون هم در آن طرفی که به سمت زحل است کمتر از طرف دیگر است و البته برای ماه خودمان هم وضع کاملا همینگونه است. البته الزاماً اینطور نیست که دیون از ابتدا در چنین وضعیتی بوده باشد، می تواند اتفاق دیگری هم افتاده باشد. یک برخورد بزرگ را در نظر بگیرید . برخوردی که در روند چرخش دیون به دور خود تاثیر گذار و برای مدتها این گردش را مختل کند. آنگاه سوی خارجی قمر برخورد های زیادی را تحمل می کند و بخش داخلی نجات می یابد. تصویر بالا را کاسینی از دیون تهییه کرده و کاملا واضح است تعداد دهانه های برخوردی دربخش بالایی بیشتر از نصف پایین قمر است.