عنکبوتی روی عطارد!

عنکبوتی رو عطارد! این دقیقا چیزی بود که «فیل پلیت» در وبلاگ «ستاره شناسی نادرست» ذکر کرده و مطلبی دقیقا با عنوان "عنکبوتی روی عطارد!" نوشته. حالا که سوال شد بذارید بگم که این یک دهانه ی برخوردی است.(سوال بهانه ایست برای توضیح پیرامون دهانه ها) عطارد(تلفظ صحیح به صورت Ota red است) جو بسیار رقیقی دارد و خیلی اوقات برای آن اتمسفر تصور نمی شود(فوقالعاده رقیق است) به همین خاطر اجرام سرگردانی که به سمتش حرکت می کنند بدون مشکل به سطحش می رسند و دهانه های کوچک و بزرگ بسیار ی پدید می آورند. زمانی که این شهابسنگ ها بسیار بزرگ باشند، نیرویی چنان به پوسته ی سیاره وارد می کنند که پوسته ترک خورده و گسل های عمود به مرکز برخورد پدید می آیند که در تصویر بالا مثل پاهای عنکبوت شده است. چنین گسل هایی را روی ماه هم می بینیم. به همین خاطر سطح عطارد خیلی شبیه سطح ماه است(گرچه با بررسی های مسنجر مشخص شده باهم تفاوتهایی هم دارند) . گزارش تصویری سایت مجله ی نجوم از تصاویر ارسالی مسنجر از عطارد

نمایی از عطارد با دهانه های برخوردی فراوان

نمایی از ماه و دهانه های برخوردی آن عکس از احسان رستمی زاد

تصویری از ماه، در قسمت راست و پایین تصویر دهانهای را با گسل هایش می بینید

توضیح اینکه زمین ما دارای اتمسفری بسیار چگال تر از عطارد است و به همین دلیل اجرامی که وارد جو می شوند می سوزند و ما آنها را با نام شهاب می شناسیم حتی اگر به سطح زمین هم برسند(آنوقت دیگر شهابسنگ می نامیمشان) بسیار کوچک شده اند و اثرات تخریبی کمتری دارند و دهانه های چندان عظیمی ایجاد نمی کنند. نمونه ی یکی که تازگی ها رسید همان بود که در پرو به زمین خورد. علاوه بر این ما چنین دهانه هایی را در زندگی روزمره ی خود نمی بینیم در حالی که دورانی از دوران پدید آمدن زمین و منظومه به دوران «بمباران سنگین» معروف است. یعنی پس از پدید آمدن سیارات، اجرام پراکنده و کوچک بزرگ بسیاری به سمت آنها کشیده شده و دهانه های برخوردی عظیمی به جای گذاشتند. حتی پس از آن در دوره های طولانی شهابسنگهایی گاه بزرگ به زمین برخورد می کنند. پس این همه دهانه چه شده؟ در طی سالیان درازی که از برخوردها می گذرد چهره ی زمین هم تغییر می کند و این تغییر شکل دهانه های برخوردی را هم عوض می کند. در طی سالیان دراز صفحه های پوسته ی زمین حرکت کرده و شکا امروزی قاره ها و خشکی ها و عوارض زمین را پدید آورده اند. علاوه بر این در چرخه ای از آب و هوا صوفان ها و باران ها زمین را فرسایش می دهند. به علت وجود هواه کره ای ضخیم و چگال، سرما و گرما در طول مدت شبانه روز و فصول سال باعث فرسایش تخته سنگ ها می شود و جریان های آبی و اقیانوس ها هم می شویند و چهره ی زمین را عوض می کنند. بر اثر چنین عوامل فرسایشی چهره ی زمین همواره در حال تغییر است و دهانه ی برخوردی بازمانده از دوران های دور نزدیک هم از این عوامل در امان نیستند. روی سیراتی مثل عطارد که جو چندانی ندارند و جریانهای آب و حرکات تکتونیک هم در آنها وجود ندارد فرسایشی وجود ندارد(البته نه کاملا هر میزان از جو خود به تنهایی می تاند عاملی بر فرسایش باشد ولی بسیار بسیار اندک) و دهانه ها برای میلیون ها سال باقی خواهند مکاند مگر آنکه رخداد جدید آنها را تغییر دهد(مثل برخورد یک شهابسنگ جدید) جالب است بدانیم که مریخ هم فرسایش دارد. با اینکه آثار برخوردی زیادی روی مریخ دیده می شود ولی مریخ اتمسفری دارد که گاه طوفانهای بزرگی ایجاد می کند، مثل همانی که مریخ نورد ها را در مخمصه انداخته بود. این بادها و طوفانها سطح مریخ را تغییر می دهند. مدتی پیش دوربین رزولوشن بالا مدار گرد اکتشافی مریخ این عکس را مخحابره کرد که درباره ی آن در پست های فبلی صحبت کردم. در این تصویر دهانه های برخوردی دیده می شوند که باد های مریخی درون آنها را از خاک پر کرده است. دهانه های برخوردی مریخ که با خاک پر شده اند بلاگر فارسی عرضه شد، وبلاگ نویسان فارسی زبان اینجا را ببینند و زبان خود را انتخاب کنند.